เล่มนี้มีชื่อไทยว่า "สร้างความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ด้วยนิสัยแค่ 1%"
เจตนาที่ผมซื้อเล่มนี้ก็อยากรู้แนวทางของการสร้างนิสัย ว่าเขาแนะนำยังไงบ้าง จะได้เอาไอเดียมาสร้างนิสัยใหม่ๆที่ดีๆ สำหรับการเป็นเทรดที่ประสบความสำเร็จ
เขาบอกว่า พฤติกรรมที่คนเราแสดงออกมาในแต่ละวันกว่า 40 เปอร์เซ็นต์ จริงๆแล้วไม่ได้เกิดจากการตัดสินใจ แต่เป็นนิสัยต่างหาก
การพยายามทำความเข้าใจนิสัย มันเปลี่ยนแปลงมุมมองทุกอย่าง คุณอยากนอนหลับสนิทแล้วตื่นขึ้นมากระปรี้กระเปร่าหรือเปล่า ลองสังเกตสิ่งที่คุณทำก่อนนอน และสิ่งแรกที่คุณทำ หลังจากตื่นนอนสิครับ ถ้าคุณอยากมีแรงฮึดในการวิ่งจ๊อกกิ้งล่ะก็ จงมองหาสิ่งกระตุ้นที่ทำให้กันวิ่งกลายเป็นกิจวัตรประจำวันดูสิ
คนเราทำได้ทุกอย่าง หากมีนิสัยที่เหมาะสม
ปัจจัยในการเปลี่ยนแปลงนิสัย มี 3 อย่าง คือ
สิ่งกระตุ้น (Cue)
กิจวัตร (Routine)
และ รางวัล (Reward)
ทำไมคนที่ลดน้ำหนักและคลั่งไคล้การออกกำลังกาย จึงสามารถเปลี่ยนนิสัยของตัวเองได้ภายในระยะเวลาสั้นๆ
หากสิ่งกระตุ้น และรางวัลยังคงเดิม คุณก็สามารถเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมทุกอย่างได้ง่ายๆ
แค่กระตุ้นและให้รางวัลยังไม่เพียงพอ ต้องมี "
ความโหยหา(CRAVING)" ด้วย
คุณต้องสร้างหรือฝึกให้มันโหยหา ถึงจะสามารถทำให้นิสัยเกิดขึ้นได้
ความโหยหา เป็นสิ่งที่ทำให้สิ่งกระตุ้นกับรางวัลใช้ได้ผล ตลอดจนทำหน้าที่เป็นตัวขับเคลื่อนวงจรแห่งนิสัย
นิสัยเป็นสิ่งที่ยากต้านทาน เพราะมันทำให้สมองเราเกิดความโหยหา แต่โดยส่วนใหญ่แล้ว ความโหยหาจะเกิดขึ้นอย่างค่อยเป็นค่อยไป จนเราไม่รู้ด้วยซ้ำว่ามันมีตัวตนอยู่
แต่ถ้าเราเชื่อมโยงสิ่งกระตุ้นเข้ากับรางวัลบางอย่าง ความโหยหาจะเกิดขึ้นในสมองของเรา จนกลายเป็นวงจรแห่งนิสัย
ความโหยหาที่มีต่ออาหารและกลิ่น ส่งผลต่อพฤติกรรมของคนเราอย่างรุนแรง เมื่อลูกค้าได้กลิ่น ความโหยหาที่ร้องคำรามอยู่ในสมองก็จะกลายเป็นสิ่งที่ยากจะต้านทาน พวกเขาจึงควักกระเป๋าซื้อโดยอัตโนมัติ
วงจรนิสัย เกิดขึ้นเพราะความโหยหาของคนเราก่อตัวขึ้นนั่นเอง
สมองของเราไม่ได้ติดตั้งโปรแกรมมาให้รู้สึกอยากกินของหวานทันทีที่เห็นกล่องโดนัทวางอยู่นะครับ แต่พอสมองรู้ว่าในกล่องโดนัทมีน้ำตาลแสนอร่อย กับคาร์โบไฮเดรตอยู่ มันจะเริ่มคาดหวังความสุขที่ได้จากการกินน้ำตาล จากนั้นก็ผลักดันให้เรากินโดนัท และถ้าเราไม่กินเราก็จะรู้สึกผิดหวัง
สรุปก็คือ นิสัยเกิดจากปัจจัย 4 อย่าง ได้แก่
สิ่งกระตุ้น
กิจวัตรที่ทำเป็นประจำ
รางวัล
และความโหยหาที่เป็นตัวผลักดันวงจรแห่งนิสัย
นิสัยที่ฝังรากลึก จะก่อให้เกิดปฏิกิริยาคล้ายๆอาการเสพติด ส่งผลให้ความต้องการ ค่อยๆพัฒนาไปเป็นความโหยหาอย่างรุนแรง จนบีบให้สมองของเราทำงาน โดยปราศจากการกลั่นกรอง
ทำไมบางคนถึงชอบออกกำลังกายกันนะเหตุผลที่เขายังออกกำลังกายต่อไปจนกลายเป็นนิสัยเป็นเพราะพวกเขาเริ่มโหยหารางวัลบางอย่างเช่นการออกกำลังกายทำให้เขารู้สึกดีกล่าวคือพวกเขาเริ่มคาดหวังและหวยหาสารเอ็นโดรฟินและสารเคมีอื่นๆที่สมองหลั่งออกมาขณะออกกำลังกายบางคนก็บอกว่าการออกกำลังกายทำให้เขาสัมผัสได้ถึงความสำเร็จพวกเขาหวยหาความรู้สึกฮึกเหิมเวลาได้เห็นผลงานการออกกำลังกายของตัวเองและลำพังความรู้สึกนี้ก็เพียงพอแล้วที่จะทำให้เรามุ่งมั่นออกกำลังกายจนเป็นนิสัยได้
ถ้าคุณอยากวิ่งออกกำลังกายให้ได้ทุกเช้า คุณต้องมองหาสิ่งกระตุ้เล็กๆน้อยๆ (อย่างการสวมรองเท้ากีฬาก่อนกินมื้อเช้า หรือการวางชุดออกกำลังกายไว้ข้างเตียง) และกำหนดรางวัลให้ชัดเจน(เช่น การได้กินของอร่อยๆตอนกลางวัน) ความสำเร็จจากการทำลายสถิติของตัวเอง หรือสารเอ็นโดรฟินที่หลั่งออกมาระหว่างวิ่ง
ความโหยหาเป็นองค์ประกอบสำคัญในการสร้างนิสัยใหม่ๆ เมื่อได้รับในสิ่งที่โหยหา มันกลายเป็นรางวัลถ้าอยากได้รางวัลคุณก็
เคล็ดลับอยู่ที่การเรียนรู้หลักจิตวิทยามนุษย์ ซึ่งตั้งอยู่บนกฎพื้นฐาน 2 ข้อ ได้แก่
๑) มองหาสิ่งกระตุ้นที่เรียบง่ายและชัดเจน
๒) กำหนดรางวัลที่ชัดเจน
ฟองถือเป็นรางวัลชั้นเลิศเลย แชมพูไม่จำเป็นต้องมีฟองก็ได้ แต่เราใส่สารเคมีที่ทำให้เกิดฟองลงไป เพราะคนเราคาดหวังจะได้เห็นฟองทุกครั้งที่สระผม ผงซักฟอกกับยาสีฟันก็เหมือนกัน
ตอนนี้ทุกบริษัทใส่ โซเดียม ลอเรท ซัลเฟต เข้าไปเพื่อทำให้ยาสีฟันมีฟองมากขึ้น ซึ่งมันไม่ได้เพิ่มประสิทธิภาพในการทำความสะอาดแต่อย่างใด แต่คนเราจะรู้สึกดีหากมีฟองอยู่รอบปาก และเมื่อผู้คนเพิ่มคาดหวังจะได้เห็นฟอง นิสัยรักการแปรงฟันก็จะฝังรากลึกมากขึ้น
ความโหยหา คือสิ่งที่ผลักดันให้เกิดนิสัย หากเราค้นพบความหาเราก็สามารถสร้างนิสัยใหม่ๆได้ง่ายขึ้น ทุกคืนจะมีผู้คนนับร้อยนับพันล้านที่แปรงฟันเพราะต้องการความรู้สึกเย็นซาบซ่าน ส่วนในตอนเช้าก็จะมีคนอีกหลายล้านที่ออกไปวิ่งจ๊อกกิ้งเพื่อรับความสุขจากสารเอ็นโดรฟินที่เขาโหยหามานาน
เหล้าทำให้เราเพลิดเพลิน แต่ผู้คนอาจดื่มมันเพราะต้องการลืมอะไรบางอย่าง หรือไม่ก็ต้องการตอบสนองความโหยหาอื่นๆ และความโหยหาเหล่านี้ก็เกิดขึ้นในสมองคนละส่วนกับที่ควบคุมอาการโหยหาความสุขทางร่างกาย
ถ้าคุณอยากเลิกบุหรี่ จงถามตัวเองก่อนว่าคุณสูบบุหรี่เพราะอะไร สาเหตุเป็นเพราะคุณชอบสารนิโคติน ต้องการให้สมองปลอดโปร่ง เป็นความเคยชิน หรือเป็นวิธีการเข้าสังคมกันแน่
หากคุณสูบบุหรี่เพราะมันทำให้สมองคุณปลอดโปร่ง คุณก็ควรหันไปดื่มกาแฟในช่วงบ่ายแทน
การมองหาสิ่งกระตุ้นและรางวัลที่เชื่อมโยงกับบุหรี่ แล้วเลือกทำกิจวัตรใหม่ๆให้รางวัลแบบเดียวกัน (เช่นเคี้ยวหมากฝรั่งนิโคติน วิดวิดพื้นติดกันหลายครั้ง หรือยืดเส้นยืดสายประมาณ 2-3 นาที) จะช่วยให้คุณเลิกบุหรี่ได้ง่ายขึ้น
ถ้าคุณรู้ว่าอะไรคือสิ่งกระตุ้นและรางวัล คุณย่อมเปลี่ยนแปลงกิจวัตรได้ อย่างน้อยก็ในเวลาส่วนใหญ่ เพราะนิสัย ยังมักจะมีส่วนประกอบที่สำคัญอีกอย่าง นั่นคือ ความเชื่อ
"ความเชื่อ" เป็นสิ่งสำคัญที่สุด ที่จะทำให้คุณก้าวไปสู่ความสำเร็จ
จริงๆแล้วพูดเล่นก็อยากจะเชื่อหรอกครับ แต่พอตกอยู่ในสถานการณ์ตึงเครียด พวกเขาก็กลับไปทำสิ่งที่ตัวเองเคยชินและสบายใจ
บางคนเปลี่ยนนิสัยหลังจากต้องเผชิญกับโศกนาฏกรรม (เช่นการหย่าร้าง หรือโรคภัยไข้เจ็บที่เกือบคร่าชีวิต) ส่วนบางคนเปลี่ยนนิสัยเพราะเห็นเพื่อนๆพบเจอกับเหตุการณ์เลวร้าย (เช่นเดียวกับผู้เล่นในทีมโคลท์ที่เห็นดันจี้ต้องเจ็บปวดจากการสูญเสียลูกชาย)
(ซึ่งพวกเราก็สามารถเปลี่ยนนิสัยให้กล้าตัดขาดทุนไวได้เพราะการเสียหายหนักได้เช่นกัน)
แต่เรารู้ว่าถ้าอยากให้นิสัยเปลี่ยนไปแบบถาวรแล้วล่ะก็ ทุกคนต้องเชื่อเสียก่อนว่า การเปลี่ยนแปลงนั้นเป็นไปได้จริง
เมื่อตกอยู่ในสถานการณ์ที่เพลี่ยงพล้ำ ให้เราจดจ่อกับสิ่งกระตุ้นและรางวัล ในที่สุดเราก็จะได้ชัยชนะ
เราสามารถเปลี่ยนนิสัยได้อย่างง่ายดาย หากพึ่งพากฎเหล็กแห่งการเปลี่ยนแปลงนิสัย กล่าวคือ ถ้าเราเก็บสิ่งกระตุ้นและรางวัลแบบเดิมไว้ เราก็จะสามารถสอดแทรกกิจวัตรใหม่ๆเข้าไปได้
นอกจากนี้ ถ้าอยากเปลี่ยนแปลงนิสัยให้ได้อย่างถาวรคุณต้องเชื่อเสียก่อนว่าคุณสามารถเปลี่ยนแปลงมันได้ และโดยส่วนใหญ่แล้ว ความเชื่อจะเกิดขึ้นก็ต่อเมื่อคนเราอยู่ร่วมกันเป็นกลุ่ม
ถ้าคุณต้องการเปลี่ยนแปลงนิสัย คุณต้องมองหากิจวัตรใหม่ๆแต่คุณจะมีโอกาสเปลี่ยนแปลงได้สำเร็จเพิ่มขึ้นมา หากคุณเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่ม ความเชื่อเป็นสิ่งสำคัญครับ มันจะก่อตัวขึ้นก็ต่อเมื่อคุณอยู่เป็นกลุ่มแม้ว่าจะมีสมาชิกแค่สองคนก็ตาม
การออกกำลังกายส่งผลต่อกิจวัตรประจำวันอย่างไร เมื่อคนเราออกกำลังกายสม่ำเสมอ (ถึงแม้จะสัปดาห์ละครั้งก็ตาม) ชีวิตด้านอื่นๆจะเริ่มเปลี่ยนแปลงไปโดยที่เขาไม่รู้ตัว พวกเขาจะเริ่มกินอาหารที่มีประโยชน์ ตั้งใจทำงานมากขึ้น สูบบุหรี่น้อยลง มีความอดทนกับเพื่อนร่วมงานและครอบครัวมากขึ้น รู้จักประหยัดเงิน และไม่ค่อยเครียด
การออกกำลังกายคือนิสัยหลัก ที่จุดชนวนให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในหลายๆด้านของชีวิต
มันช่วยให้เราสร้างนิสัยที่ดีเพิ่มเติมได้ง่ายขึ้น
สิ่งสำคัญที่จะทำให้นักว่ายน้ำคว้าชัยชนะได้คือ การมีกิจวัตรประจำวันที่ถูกต้องเหมาะสม นอกจากนั้นเขาต้องมีความหมกมุ่นกับสิ่งที่สนใจมาตั้งแต่อายุยังน้อย และต้องมีการปลูกนิสัยที่ทำให้เขาเป็นคนที่มีจิตใจทรหดอดทนที่สุด
ชัยชนะเล็กๆมีความสำคัญมาก เมื่อคนเราคว้าชัยชนะเล็กๆได้ครั้งหนึ่งแล้ว เราจะมีกำลังใจในการคว้าชัยชนะครั้งต่อไป
ชัยชนะเหล่านี้จุดชนวนการเปลี่ยนแปลงด้วยการเปลี่ยนข้อได้เปรียบเล็กๆน้อยๆ ให้กลายเป็นแบบแผนบางอย่างซึ่งโน้มน้าวให้ผู้คนชื่อว่าความสำเร็จที่ยิ่งใหญ่กว่านั้นอยู่ใกล้แค่เอื้อม
ไอเดียนี้ เดี๋ยวผมจะสรุปหนังสือเรื่อง Mini Habits ให้อ่านกันทีหลังครับ
สนใจหนังสือ ร้านซีเอ็ด ร้านนายอินทร์มีขายครับ
(แนะนำเพิ่มเติม ของฟรี)
หากต้องการศึกษาวิธีเล่นหุ้น แนะนำให้ไปอ่านบทความฟรี คลิปฟรีที่นี่ก่อนก็ได้
